Rokoman

रासायनिक घटक

▸ यामध्ये मॅन्कोझेब 50% + थायोफनेट मिथाईल 25% (Mancozeb 50 % + Thiophanate Methyl 25% WP) Wettable Powder हे दोन रासायनिक घटक असतात.

रासायनिक गट

▸डायथिओकार्बामेट्स + बेंझीमिडाझोल्स
(Dithiocarbamates + Benzimidazoles)

बुरशीनाशक प्रकार व क्रिया प्रकार:

▸ बुरशीनाशक प्रकार: आंतरप्रवाही + संपर्कजन्य (Systemic + Contact)

▸ यामधील थायोफनेट मिथाईल (25%) हे आंतरप्रवाही (Systemic) बुरशीनाशक असल्यामुळे,
फवारणी केल्यानंतर पानांच्या पृष्ठभागावरून शोषले जाते व वनस्पतींच्या झायलम पेशींच्याद्वारे वरच्या दिशेने वहन करून वनस्पतीच्या विविध भागांपर्यंत पोहोचते.

▸ यामधील मॅन्कोझेब (Mancozeb) हे संपर्कजन्य (Contact) बुरशीनाशक असल्यामुळे, ते पानांच्या पृष्ठभागावर संरक्षक असा रासायनिक थर तयार करते आणि बुरशीचे बीजाणू  अंकुरण्यापासून (spore germination) रोखते.

👉 Biostadt Rokoman मध्ये Translaminar क्रिया नाही.

▸ क्रिया प्रकार: प्रामुख्याने प्रतिबंधात्मक (Preventive) + मर्यादित उपचारात्मक (Early Curative)

▸ बुरशीन्य रोगाचा प्रादुर्भाव होण्यापूर्वी वापरल्यास,मॅन्कोझेबमुळे प्रभावी प्रतिबंधात्मक संरक्षण मिळते.

▸ बुरशीन्य रोगाची सुरुवातीची लक्षणे दिसताच वापरल्यास,थायोफनेट मिथाईल (25%) मर्यादित उपचारात्मक नियंत्रण मिळते.

▸ टीप (खूप महत्त्वाची): यामधील थायोफनेट मिथाईल (25%) मध्ये पूर्ण निर्मूलन (Eradicant action) नसते.म्हणजेच बुरशीन्य रोगाचा प्रादुर्भाव खूप जास्त वाढल्यानंतर किंवा रोग जुना झाल्यानंतर
👉Biostadt Rokoman बुरशी पूर्णपणे नष्ट करू शकत नाही.अशा वेळी Triazole / Strobilurin / SDHI गटातील बुरशीनाशकांची गरज भासते.

कार्यपद्धती (Mode of Action)

▸मॅन्कोझेब (Mancozeb ) हे संपर्कजन्य (Contact) बहु-स्थळी क्रिया करणारे (Multi-site action) बुरशीनाशक आहे.
▸ मॅन्कोझेब बुरशीच्या पेशींमध्ये असलेल्यासल्फहायड्रिल (–SH) गट असलेल्या एंजाइम्सशी संयोग करून त्यांचे कार्य बंद करते.परिणामी बुरशीच्या महत्त्वाच्या चयापचय प्रक्रिया (Metabolic processes)जसे की श्वसन, प्रथिन संश्लेषण, पेशी विभाजन यावर परिणाम होतो,बुरशीचे बीजाणू अंकुरणे (Spore germination) थांबते.
👉 म्हणून मॅन्कोझेब मुख्यतः प्रतिबंधात्मक (Preventive) क्रिया करते.

▸ Mancozeb (M03) → बहु-स्थळी, contact, resistance कमी
▸Thiophanate Methyl → systemic, single-site, early curative

👉 दोन्ही एकत्र आल्यामुळे प्रतिबंधात्मक + मर्यादित उपचारात्मक नियंत्रण

वापरण्याची पद्धत

▸ फवारणी,आळवणी,ठिबक

Mancozeb 50 % + Thiophanate Methyl 25% WP पीक व लक्षित बुरशीजन्य रोग

Mancozeb 50 % + Thiophanate Methyl 25% WP – बुरशी व लक्षणे ओळख चार्ट

प्रमाण

▸ फवारणीसाठी :   2 ते 2.5 ग्रॅम प्रती लीटर
▸आळवणीसाठी :   2 ते 2.5  ग्रॅम प्रती लीटर
▸ ठिबकसाठी :   1 kg प्रती एकर

Mancozeb 50 % + Thiophanate Methyl 25% WP प्रतिकारशक्ती व्यवस्थापन (Resistance Management)

‘क्रॉस रेझिस्टन्स’ टाळणे (Avoid Cross-Resistance):
▸ शास्त्रीय कारण: या संयुक्त बुरशीनाशकात २५% ‘थायोफनेट मिथाईल’ (Thiophanate Methyl) आहे. वनस्पतीमध्ये शोषले गेल्यानंतर थायोफनेट मिथाईलचे रूपांतर ‘कार्बेन्डाझिम’ मध्येच होते. त्यामुळे Rokoman, Saaf (साफ) आणि Bavistin (बाविस्टिन) हे तिन्ही औषधे एकाच FRAC गट १ (Group 1) शी संबंधित आहेत.
▸ टीप: जर तुम्ही मागील फवारणीत ‘Saaf’ (Carbendazim+Mancozeb) किंवा ‘Bavistin’ वापरले असेल, तर लगेच त्यानंतरच्या फवारणीत Rokoman वापरू नका. त्याऐवजी ट्रायझोल (Triazole) किंवा स्ट्रोबिल्युरिन (Strobilurin) गटाचे बुरशीनाशक वापरा.

‘मोड ऑफ ॲक्शन’ मध्ये बदल (Rotate Mode of Action):
▸ शास्त्रीय कारण: जरी यात स्पर्शजन्य (मॅन्कोझेब) असले, तरी यातील मुख्य आंतरप्रवाही घटक (थायोफनेट मिथाईल) हा बुरशीच्या पेशी विभाजनातील ‘बीटा-ट्युबुलिन’ (Beta-tubulin) प्रक्रियेत अडथळा आणतो. सतत हेच बुरशीनाशक वापरल्यास बुरशीचा अंतर्गत रेझिस्टन्स वाढू शकतो.
▸ टीप: साखळी तोडण्यासाठी, या फवारणीनंतर पुढील फवारणीत ‘टेब्युकोनॅझोल’ (Tebuconazole), ‘प्रोपिकोनॅझोल’ (Propiconazole) किंवा ‘ॲझॉक्सिस्ट्रोबिन’ (Azoxystrobin) यांसारख्या वेगळ्या कार्यपद्धतीच्या बुरशीनाशकाचा वापर करावा.

‘रेडी-मिक्स’ फायदा (Ready-Mix Strategy – Dual Action):
▸ शास्त्रीय कारण: Rokoman हे एक उत्कृष्ट ‘रेझिस्टन्स मॅनेजमेंट टूल’ आहे. कारण यात ‘मॅन्कोझेब’ (मल्टी साईट – गट M3) आणि ‘थायोफनेट मिथाईल’ (सिंगल साईट – गट 1) एकत्र आहेत. मॅन्कोझेब बुरशीवर बाहेरून अनेक ठिकाणी हल्ला करते, ज्यामुळे थायोफनेट मिथाईल विरुद्ध रेझिस्टन्स तयार होण्याचा वेग मंदावतो.
▸ टीप: हे बुरशीनाशक वापरताना तुम्हाला यात वेगळे स्पर्शजन्य बुरशीनाशक मिसळण्याची गरज नाही. हे दुहेरी ताकदीचे मिश्रण असल्याने सिंगल बुरशीनाशकापेक्षा जास्त सुरक्षित आहे.

वापराची वारंवारता (Frequency of Application):
▸ नियम: एका पिकाच्या हंगामात (Crop Season) हे संयुक्त बुरशीनाशक जास्तीत जास्त २ ते ३ वेळा वापरावे.
▸ टीप: यात २५% आंतरप्रवाही घटक असल्याने याचा परिणाम जास्त काळ टिकतो, त्यामुळे सलग (Back to back) दोन फवारण्यांनंतर तिसऱ्या फवारणीला नक्कीच बुरशीनाशक बदलावे.

उपचारात्मक पेक्षा प्रतिबंधात्मक वापर (Preventive over Curative):
▸ शास्त्रीय कारण: यातील ‘मॅन्कोझेब’ हे घटक रोग येण्याआधी (Preventive) उत्कृष्ट काम करते, तर ‘थायोफनेट मिथाईल’ रोग आल्यावर (Curative) काम करते. पण लक्षात ठेवा, बुरशीचा प्रादुर्भाव खूप जास्त झाल्यावर आंतरप्रवाही औषधांची ताकद कमी पडू शकते.
▸ टीप: Rokoman ढगाळ वातावरण असताना किंवा रोगाची सौम्य लक्षणे दिसताच (सुरुवातीच्या काळात) वापरल्यास १००% रिझल्ट मिळतो आणि रेझिस्टन्सचा धोका कमी होतो.

योग्य डोस आणि कव्हरेज (Optimal Dose & Selection Pressure):
▸ शास्त्रीय कारण: संयुक्त बुरशीनाशकात जर डोस कमी पडला, तर त्यातील आंतरप्रवाही घटक (Systemic Part) कमकुवत ठरतो आणि बुरशी त्याला दाद देईनाशी होते. विशेषतः Rokoman मध्ये आंतरप्रवाही घटक जास्त असल्याने डोसमध्ये तडजोड करू नये.
▸ टीप: नेहमी शिफारस केलेला डोस (२ ते २.५ ग्रॅम प्रति लिटर) वापरावा. कमी डोस घेतल्यास रेझिस्टन्स वाढतो आणि जास्त डोस घेतल्यास पिकावर ‘स्कॉर्चिंग’ (पाने जळणे) येऊ शकते.

मुख्य वैशिष्ट्ये:

▸ विस्तृत श्रेणीतील नियंत्रण (Broad Spectrum Control) – हे करपा (Anthracnose), भुरी (Powdery Mildew), पानावरील ठिपके, फळकूज यासह केवडा (Downy Mildew) आणि तांबेरा (Rust) यांसारख्या जवळपास सर्वच प्रमुख बुरशीजन्य रोगांवर प्रभावी नियंत्रण मिळवते.

▸ स्पर्शजन्य व आंतरप्रवाही क्रिया (Contact & Systemic Action) – हे एक संयुक्त बुरशीनाशक आहे. यातील ‘मॅन्कोझेब’ पानांच्या पृष्ठभागावर राहून (Contact) रोगाला रोखते, तर ‘थायोफनेट मिथाईल ‘ पानांवाटे आणि मुळांवाटे शोषले जाऊन (Systemic) पिकाच्या आतून रोगाचा सामना करते.

▸ दुहेरी कार्यपद्धती (Preventive & Curative) – हे प्रतिबंधात्मक (रोग येण्याआधी) आणि उपचारात्मक (रोग आल्यानंतर) अशा दोन्ही प्रकारे उत्कृष्ट काम करते. दुहेरी हल्ल्यामुळे बुरशीवर जलद आणि खात्रीशीर नियंत्रण मिळते.

▸ पिकाचा आरोग्य परिणाम (Phytotonic Effect) – यामध्ये मॅन्गेनीज (Mn) आणि झिंक (Zn) हे सूक्ष्म अन्नद्रव्ये उपलब्ध असल्यामुळे, फवारणीनंतर पिकावर गडद हिरवेपणा (Greening Effect) येतो आणि पीक तजेलदार दिसते.

▸ WP स्वरूप (Wettable Powder) – हे पाण्यात पूर्णपणे मिसळणाऱ्या पावडर स्वरूपात उपलब्ध आहे. हे फवारणी (Spraying), आळवणी (Drenching) आणि बीजप्रक्रियेसाठी (Seed Treatment) अत्यंत सोपे आणि उपयुक्त आहे.

▸ प्रतिकारशक्ती व्यवस्थापन (Resistance Management) – यामध्ये दोन भिन्न कार्यपद्धतीचे घटक एकत्र असल्यामुळे, बुरशीमध्ये या बुरशीनाशक विरुद्ध प्रतिकारशक्ती (Resistance) लवकर तयार होत नाही, ज्यामुळे हे दीर्घकाळ प्रभावी राहते.

🎥 कृषिविद्या व्हिडिओ 

खालील व्हिडिओमध्ये उत्पादनाचा वापर दाखवला आहे 👇

Biostadt Rokoman ला पर्याय म्हणून खालील उत्पादनाचा वापर करू शकता.

उत्पादन	फोटो	200 लि. साठी पॅकिंग	किंमत	खरेदी
Swal juniper		250 ग्रॅम	₹ —	View

प्रश्न १: Rokoman बुरशीनाशक आंतरप्रवाही की स्पर्शजन्य आहे?
उत्तर: Rokoman हे आंतरप्रवाही (Systemic) आणि स्पर्शजन्य (Contact) अशा दोन्ही गुणांचे ‘संयुक्त’ (Combination) बुरशीनाशक आहे.

प्रश्न २: Rokoman कोणत्या रासायनिक गटातील आहे?
उत्तर: यामध्ये Dithiocarbamate (Mancozeb) आणि Thiophanate (Thiophanate Methyl) हे दोन रासायनिक गट एकत्र आहेत.

प्रश्न ३: Rokoman systemic आहे का?
उत्तर: हो, यातील Thiophanate Methyl हा घटक systemic आहे जो झाडात शोषला जातो, तर Mancozeb हा घटक पानावर राहून संरक्षण देतो.

प्रश्न ४: Rokoman मध्ये preventive आणि curative गुण आहेत का?
उत्तर: हो. हे रोग येण्याआधी (Preventive) आणि रोग आल्यानंतर (Curative) अशा दोन्ही प्रकारे उत्कृष्ट काम करते.

प्रश्न ५: Rokoman कोणत्या रोगांवर जास्त परिणामकारक आहे?
उत्तर: करपा (Anthracnose), भुरी (Powdery mildew), पानावरील ठिपके (Leaf spot), फळकूज (Fruit rot) आणि भातावरील शीथ ब्लाईट.

प्रश्न ६: Rokoman आणि Saaf मध्ये काय फरक आहे?
उत्तर: Saaf मध्ये कार्बेन्डाझिम १२% असते, तर Rokoman मध्ये थायोफनेट मिथाईल २५% असते. त्यामुळे Rokoman मध्ये आंतरप्रवाही ताकद दुप्पट आहे.

प्रश्न ७: Rokoman ला पर्याय काय आहे?
उत्तर: Swal Juniper, UPL Saaf (थोडा फरक), किंवा इतर कंपनीचे मॅन्कोझेब + थायोफनेट मिथाईल घटक असलेले औषध.

प्रश्न ८: Rokoman भुरीवर (Powdery Mildew) प्रभावी आहे का?
उत्तर: हो, यातील थायोफनेट मिथाईल भुरीवर अतिशय प्रभावी नियंत्रण मिळवते.

प्रश्न ९: Rokoman करपा (Anthracnose) नियंत्रणासाठी वापरावा का?
उत्तर: हो, मिरची, द्राक्ष आणि टोमॅटोमधील करपा रोखण्यासाठी हे एक उत्तम औषध आहे.

प्रश्न १०: Rokoman मर रोगावर (Wilt/Root rot) चालतो का?
उत्तर: हो, मर रोग आणि मुळकुजीसाठी Rokoman ची आळवणी (Drenching) अत्यंत गुणकारी ठरते कारण ते मुळांवाटे शोषले जाते.

प्रश्न ११: Rokoman फळकूजवर (Fruit Rot) मदत करतो का?
उत्तर: हो, पिकांवरील फळकूज थांबवण्यासाठी याचा चांगला उपयोग होतो.

प्रश्न १२: Rokoman पानांवरील ठिपके (Leaf Spot) वर किती परिणामकारक आहे?
उत्तर: पिकांवरील विविध प्रकारचे ठिपके (उदा. सर्कोस्पोरा) घालवण्यासाठी हे प्रभावी आहे.

प्रश्न १३: Rokoman डाय बॅक (Die-back) नियंत्रणासाठी वापरता येतो का?
उत्तर: हो, फांदी वाळणे किंवा डाय बॅक रोगावर हे चांगले काम करते.

प्रश्न १४: पानांवर डाग आले असतील तर Rokoman द्यावा का?
उत्तर: हो, हे स्पर्शजन्य असल्याने डाग वाढू देत नाही आणि आंतरप्रवाही असल्याने आतून उपचार करते.

प्रश्न १५: Rokoman फवारणीसाठी किती ग्रॅम प्रति लिटर वापरावे?
उत्तर: फवारणीसाठी २ ते २.५ ग्रॅम प्रति लिटर पाणी.

प्रश्न १६: एका एकरासाठी Rokoman किती लागते?
उत्तर: फवारणीसाठी साधारण ५०० ते ६०० ग्रॅम प्रति एकर.

प्रश्न १७: Rokoman किती दिवसांनी पुन्हा फवारावे?
उत्तर: साधारणपणे १०-१२ दिवसांनी दुसरी फवारणी घेऊ शकता.

प्रश्न १८: रोग फार वाढला असेल तर डोस किती ठेवावा?
उत्तर: रोग जास्त असल्यास डोस २.५ ते ३ ग्रॅम/लिटर पर्यंत घेऊ शकता.

प्रश्न १९: पावसाळ्यात Rokoman वापरू शकतो का?
उत्तर: हो, हे आंतरप्रवाही असल्याने पावसाळ्यातही चांगले रिजल्ट देते.

प्रश्न २०: फवारल्यानंतर पाऊस आला तर परिणाम कमी होणार का?
उत्तर: फवारणीनंतर ३-४ तास पाऊस न आल्यास औषध झाडात शोषले जाते आणि चांगले काम करते.

प्रश्न २१: फवारणीस योग्य वेळ कोणती?
उत्तर: सकाळी दव गेल्यावर किंवा सायंकाळी थंड वातावरणात.

प्रश्न २२: टोमॅटोमध्ये Rokoman कोणत्या रोगावर देतात?
उत्तर: अर्ली ब्लाईट, लेट ब्लाईट आणि फळांवरील डागांसाठी.

प्रश्न २३: मिरचीमध्ये Rokoman वापरू शकतो का?
उत्तर: हो, मिरचीमधील भुरी आणि फांदी मर (Die-back) साठी हे खूप चालते.

प्रश्न २४: द्राक्षामध्ये Rokoman कधी वापरतात?
उत्तर: द्राक्षात पोंगा अवस्थेत आणि नंतर भुरी/करपा नियंत्रणासाठी याचा वापर होतो.

प्रश्न २५: कांद्यामध्ये Rokoman वापरावे का?
उत्तर: हो, कांद्यावरील करपा आणि मानमोडी रोगासाठी हे फायदेशीर आहे.

प्रश्न २६: भातात (Paddy) Rokoman चालते का?
उत्तर: हो, भातावरील शीथ ब्लाईट (Sheath Blight) आणि ब्लास्ट (Blast) साठी हे खास शिफारस केलेले औषध आहे.

प्रश्न २७: सोयाबीन किंवा गव्हामध्ये Rokoman कधी द्यायचा?
उत्तर: तांबेरा आणि पानावरील बुरशीजन्य रोगांसाठी.

प्रश्न २८: Rokoman सर्व पिकांसाठी सुरक्षित आहे का?
उत्तर: हो, योग्य मात्रेत वापरल्यास हे पिकासाठी सुरक्षित आहे.

प्रश्न २९: Rokoman कीटकनाशकांसोबत मिसळता येतो का?
उत्तर: हो, हे बहुतेक सामान्य कीटकनाशकांसोबत मिसळता येते.

प्रश्न ३०: Rokoman विद्राव्य खतांसोबत (१९:१९:१९) देता येतो का?
उत्तर: हो, विद्राव्य खतांसोबत हे देता येते.

प्रश्न ३१: Rokoman, Copper किंवा Sulphur सोबत मिसळू शकतो का?
उत्तर: बोर्डो मिश्रणासोबत मिसळू नये. सल्फरसोबत काही प्रमाणात चालते, पण तज्ञांचा सल्ला घ्यावा

प्रश्न ३२: Tank-mix करताना Rokoman कधी टाकावे?
उत्तर: आधी थोड्या पाण्यात औषध विरघळून त्याचे द्रावण बनवावे आणि मग टाकीत टाकावे.

प्रश्न ३३: Rokoman ठिबक (Drip) किंवा आळवणी (Drenching) द्वारे देता येते का?
उत्तर: हो, आळवणीसाठी हे खूपच प्रभावी आहे (उदा. आल्याची सड, हळद मर).

प्रश्न ३४: Rokoman मुळे पीक हिरवेगार होते का?
उत्तर: हो, यात मॅन्कोझेब (Mn & Zn) आणि थायोफनेट मिथाईल असल्याने पिकाला तकाकी (Phytotonic effect) मिळते.

प्रश्न ३५: Rokoman मुळे फुलगळ होते का?
उत्तर: नाही, उलट बुरशीमुळे होणारी फुलगळ थांबते.

प्रश्न ३६: Rokoman चा परिणाम किती दिवस टिकतो?
उत्तर: साधारणपणे १० ते १५ दिवस.

प्रश्न ३७: PHI (Pre-harvest interval) किती दिवस आहे?
उत्तर: फवारणीनंतर १२ ते १४ दिवस भाजीपाला काढू नये.

प्रश्न ३८: Rokoman बीजप्रक्रियेसाठी (Seed Treatment) वापरता येते का?
उत्तर: हो, २ ते ३ ग्रॅम प्रति किलो बियाण्यास चोळल्यास उगवणशक्ती सुधारते आणि मर रोग होत नाही.

प्रश्न ३९: Rokoman वापरल्यानंतर उत्पादन वाढते का?
उत्तर: रोगमुक्त पीक आणि हिरवेगारपणामुळे उत्पादनात निश्चितच वाढ होते.

प्रश्न ४०: Resistance management कसे करावे?
उत्तर: एकाच औषधाचा अतिवापर टाळावा, अधूनमधून दुसरे औषध वापरावे. Rokoman हे संयुक्त बुरशीनाशक असल्याने यात रेजिस्टन्स कमी येतो.

प्रश्न ४१: Rokoman कोणत्या कंपनीचे उत्पादन आहे?
उत्तर: हे Biostadt India Ltd. या कंपनीचे उत्पादन आहे.

प्रश्न ४२: Rokoman स्वस्त आहे की महाग?
उत्तर: त्याच्या २५% आंतरप्रवाही घटकाचा विचार करता हे शेतकऱ्यांसाठी परवडणारे (Cost-effective) औषध आहे.

प्रश्न ४३: Rokoman हे खूप जास्त बुरशी आल्यावर (Heavy Infestation) काम करेल का?
उत्तर: हो, कारण यातील थायोफनेट मिथाईल हे ‘Curative’ (रोग आल्यावर काम करणारे) म्हणून खूप पॉवरफुल आहे.

भुरी आली होती पण Galileo फवारणी दिल्यावर 3–4 दिवसात छान परिणाम दिसला. पानं healthy आणि चमकदार झाली.

पानांवर रिंग सारखे डाग आले होते. Galileo + एक contact fungicide दिल्यावर रोग वाढ थांबली. उत्पादनातही स्पष्ट फरक!

द्राक्ष बागेत powdery mildew वाढत होता. Galileo दिल्यावर fungal spread पूर्ण थांबला आणि पिकाचा shine खूप वाढला.

सोयाबीनमध्ये छोटे-छोटे ठिपके होते. Galileo दिल्यावर 3 दिवसात improvement दिसली आणि spread थांबला.

⭐ शेतकऱ्यांचे farmspot crop schedule वापरल्यानंतरच्या प्रतिक्रिया

टॉमॅटोमध्ये खत व्यवस्थापन

टॉमॅटो पिकासाठी योग्य खतांचा वापर कसा करावा हे जाणून घ्या.

Read More

कांदा रोपवाटिका टिप्स

कांदा पिकासाठी सर्वोत्तम रोपवाटिका आणि काळजी टिप्स.

Read More

सेंद्रिय खतांचा वापर

पिकासाठी सेंद्रिय खतांचा कसा योग्य वापर करावा हे शिका.

Read More

टमाटर रोग नियंत्रण

टॉमॅटो पिकातील रोगांचे नियंत्रण कसे करावे.

Read More

शेतीसाठी आधुनिक तंत्रज्ञान

शेतीतील आधुनिक तंत्रज्ञानाचा उपयोग करून उत्पादन वाढवा.

Read More